RSV leczy się objawowo, nie ma celowanej terapii przeciwwirusowej. Przed zakażeniem chroni szczepionka, a w przypadku małych dzieci dodatkowo przeciwciała monoklonalne. Osoby dorosłe można zaszczepić w czasie całego sezonu infekcyjnego, ale najlepiej przed jego rozpoczęciem. Trwa on zwykle od października lub listopada do kwietnia lub maja. Na RSV można chorować więcej niż raz.
Wirus przenosi się:
- drogą kropelkową, kiedy np. chory kicha, kaszle
- przez ręce i przedmioty zanieczyszczone wydzieliną z dróg oddechowych chorego.
Dlaczego i dla kogo RSV jest groźny
Na RSV każdy może zachorować, ale choroba jest najgroźniejsza dla:
- niemowląt (szczególnie wcześniaków)
- osób starszych, zwłaszcza z chorobami przewlekłymi układu oddechowego, z wadami serca, po przeszczepach, w immunosupresji.
Najczęstszym powikłaniem jest:
- zapalenie oskrzelików (u małych dzieci)
- zapalenie płuc.
Po przechorowaniu może utrzymywać się nadwrażliwość oskrzeli.
RSV jest najczęstszą przyczyną zapalenia oskrzelików i płuc u dzieci w wieku poniżej 1 roku życia. Najważniejszym czynnikiem ryzyka ciężkiego przebiegu są:
- wiek dziecka
- kiedy się urodziło: w trakcie, krótko przed lub w trakcie sezonu RSV.
U osób z osłabionym układem immunologicznym, w tym osób starszych, osób z chorobami płuc, serca lub chorujących na cukrzycę, zakażenie RSV może prowadzić do ciężkiego przebiegu choroby i wymagać hospitalizacji. RSV może powodować ciężkie choroby układu oddechowego. Najczęściej z powodu zakażenia RSV hospitalizowane są osoby z chorobami współistniejącymi, takimi jak cukrzyca oraz przewlekłe choroby serca i płuc.
Do grup ryzyka ciężkiego przebiegu i powikłań zakażenia RSV u dorosłych należą osoby:
- po 60 roku życia
- ze współistniejącymi schorzeniami kardiologicznymi, w tym szczególnie z niewydolnością serca, chorobą niedokrwienną serca, zaburzeniami rytmu serca
- ze współistniejącymi schorzeniami płuc, w tym szczególnie z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc, astmą oskrzelową
- osoby z obniżoną odpornością, w tym szczególnie po przeszczepie szpiku kostnego, po przeszczepie narządowym
- które są pensjonariuszami domów opieki po 60 roku życia
- z cukrzycą
- z przewlekłą chorobą nerek, z chorobami hematologicznymi.
Każdego roku w Europie RSV przyczynia się do ponad 270 tys. hospitalizacji i około 20 tys. zgonów następujących w szpitalu wśród osób dorosłych w wieku 60 lat i starszych.
Szacuje się, że każdego roku w tych populacjach odnotowuje się około 3 mln przypadków ostrego zakażenia dróg oddechowych wywoływanego przez RSV.
Komu zaleca się szczepienia
Szczepienia przeciw RSV są szczególnie zalecane:
- osobom w wieku 60 lat i starszym,
- osobom w wieku 18 lat i starszym z z chorobami towarzyszącymi, które zwiększają ryzyko zachorowania na chorobę wywoływaną przez RSV
- kobietom w ciąży w celu biernej ochrony dzieci od urodzenia do 6 miesiąca życia przed chorobami dolnych dróg oddechowych wywoływanymi przez RSV. To najlepsza metoda ochrony noworodków.
Uodpornienie bierne niemowląt i noworodków polega również na podaniu przeciwciał monoklonalnych, aby zapobiegać chorobie dolnych dróg oddechowych wywołanej przez RSV. To gotowe przeciwciała podawane niemowlętom w zastrzyku. Chronią je przed wirusem RSV przez kilka miesięcy. Dzieci powinny być zabezpieczone w pierwszym dla nich sezonie występowania zakażeń RSV. Szczepienie matki przeciw RSV w ciąży nie powinno być powodem wykluczenia dziecka z profilaktyki biernej za pomocą przeciwciała monoklonalnego.
Szczepionki przeciw RSV
Szczepionki przeciw RSV należą do grupy szczepionek inaktywowanych (zabitych). W Polsce dostępne są 2 różne szczepionki przeciw RSV: Abrysvo i Arexvy.
Szczepionka Abrysvo może być podawana:
- osobom w wieku 18 lat i starszym:
- w wieku 65+ lat szczepionka jest bezpłatna w ramach refundacji (refundacja 100%, szczepionka bezpłatna na wykazie leków „pacjent 65+”). Potrzebujesz receptę na refundowaną szczepionkę.
- w wieku 60-64 lat szczepionka jest w dostępna w ramach refundacji aptecznej z odpłatnością 50%. Potrzebujesz receptę na refundowaną szczepionkę.
- kobietom w ciąży – w celu biernej ochrony niemowląt do 6 miesiąca życia przed chorobami dolnych dróg oddechowych wywołanymi przez RSV. Szczepionka jest bezpłatna. Potrzebujesz receptę na refundowaną szczepionkę (lista ciąża+).
W pozostałych grupach wieku szczepionka jest odpłatna.
Szczepionka Arexvy może być podawana osobom:
-
w wieku 65+ (refundacja 100%, szczepionka bezpłatna, potrzebna recepta z kodem „S”)
- w wieku 60-64 lata (refundacja apteczna 50%, potrzebna recepta z kodem „S”).
- w wieku od 50 do 59 lat ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na chorobę – odpłatnie.
Po szczepieniu najczęściej obserwowane są takie niepożądane odczyny poszczepienne, jak: ból w miejscu wstrzyknięcia, zmęczenie, bóle mięśni, bóle głowy, bóle stawów. Te objawy mijają w ciągu kilku dni.
Poznaj kalendarze szczepień dla dorosłych.
Przeczytaj więcej w magazynie „Ze Zdrowiem” pt. „Szczepmy się”.
