Kleszcz na paznokciu

Program profilaktyki chorób odkleszczowych

Kleszcze są nosicielami groźnych dla ludzi patogenów. Dlatego warto wiedzieć, jak można rozpoznać i leczyć choroby przenoszone przez kleszcze

Kleszcze to pajęczaki, które żyją w lasach i na łąkach. Samo ich ukąszenie nie jest groźne, o ile kleszcz nie jest nosicielem krętków boreliozy, które mogą wywołać boreliozę – groźną chorobę. Może się ona rozwijać w ukryciu. Pierwsze objawy występują w ciągu 1–6 tygodni od ugryzienia. U 40–50 proc. osób chorujących na boreliozę na skórze w tym czasie pojawia się niebolesny, wędrujący, pierścieniowaty rumień, czerwony lub czerwonawy, okrągły lub owalny, powiększający się, a potem zanikający. Mogą też wystąpić objawy grypopodobne oraz senność i zaburzenia równowagi.

Boreliozę bezwzględnie trzeba leczyć. Nieleczona może prowadzić do wielu groźnych powikłań. Chorobę leczy się antybiotykami – średnio 28 dni.

Kleszcze mogą też wywołać niezwykle groźną chorobę: odkleszczowe zapalenie mózgu. Jej objawy to gorączka, zaburzenia równowagi i świadomości. Najlepszą ochroną w tym przypadku jest szczepienie. Nie znajduje się ono w kalendarzu szczepień obowiązkowych, ale jest zalecane przede wszystkim tym, którzy z racji zawodu czy hobby często przebywają w terenie, gdzie bytują kleszcze. Dla osób, które z powodu hobby lub pracy są narażone na kontakt z kleszczami, opracowany został Program Profilaktyki Chorób Odkleszczowych.

Czy ten program jest dla Ciebie?

Tak, jeśli:

  • jesteś osobą w wieku aktywności zawodowej (masz 15 i więcej lat)
  • jesteś często narażony na kontakt z kleszczami, czyli mieszkasz niedaleko terenów zielonych, podmokłych lub bywasz tam w związku z wykonywanym zawodem, a może po prostu lubisz spacery (albo Twój pies je lubi).

Co Cię czeka w ramach programu?

W ramach programu:

  • będziesz przebadany przez lekarza
  • uzyskasz rzetelne informacje, wyjaśnisz wszelkie wątpliwości związane z chorobami odkleszczowymi i dowiesz się o ochronie przeciwko tym chorobom
  • Twoja krew zostanie zbadana prostym testem w kierunku boreliozy
  • jeśli będzie to konieczne, przeprowadzone zostanie również badanie testem immunoenzymatycznym (ELISA lub CLIA), czyli innym badaniem z krwi
  • a jeśli te badania nie będą jednoznaczne, dalsze badanie testem Western-blot (znowu z krwi).

Kto i gdzie realizuje program?

Trwa nabór placówek POZ. Listy placówek są (lub dopiero będą) publikowane na stronach ośrodków odpowiedzialnych za program w poszczególnych województwach. Systematycznie powiększają się w miarę zgłaszania się kolejnych gabinetów.

Województwo Ośrodek odpowiedzialny za program Do kiedy realizowany jest program
dolnośląskie program zakończony  
kujawsko-pomorskie brak programu  
lubelskie program zakończony  
lubelskie program zakończony  
lubuskie brak programu  
łódzkie Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. dr hab. med. Eleonory Reicher 30.11.2023
łódzkie Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Wojskowej Akademii Medycznej – Centralny Szpital Weteranów program zakończony
łódzkie Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny 30.11.2023
małopolskie brak programu  
mazowieckie Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji im. dr hab. med. Eleonory Reicher 30.11.2022
mazowieckie Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Wojskowej Akademii Medycznej – Centralny Szpital Weteranów program zakończony
mazowieckie Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny 30.11.2023
opolskie program zakończony  
podkarpackie brak programu  
podlaskie program zakończony  
podlaskie program zakończony  
pomorskie brak programu  
śląskie program zakończony  
świętokrzyskie brak programu  
warmińsko-mazurskie brak programu  
wielkopolskie brak programu  
zachodniopomorskie brak programu  

Jak się zgłosić?

Żeby wziąć udział w programie, wystarczy, że zgłosisz taki zamiar w przychodni (u lekarza POZ), która będzie brała udział w realizacji programu profilaktycznego.

    Co przygotować?

    Na badanie zabierz ze sobą dowód tożsamości. Jeżeli kiedyś miałeś już kontakt z chorobą odkleszczową, możesz ułatwić lekarzom pracę, przynosząc ze sobą też swoją dokumentację medyczną. Do badania nie musisz się specjalnie przygotowywać.

    Co zyskasz?

    Zyskasz konsultacje oraz wyniki badań. Będziesz mieć okazję zadać wszystkie pytania dotyczące chorób odkleszczowych i dowiedzieć się, jak im zapobiegać.

    Szczegółowe informacje o programie

    Głównym celem programu jest:

    • poprawa poziomu wiedzy i świadomości z zakresu epidemiologii i profilaktyki boreliozy poprzez edukację uczestników programu
    • poprawa dostępności diagnostyki w kierunku boreliozy poprzez udostępnienie testów diagnostycznych na poziomie POZ
    • zwiększenie liczby wykrytych przypadków boreliozy wczesnej
    • zmniejszenie liczby rozpoznań późnych stadiów boreliozy poprzez wczesne wykrywanie choroby.

    Program POWR.05.01.00-IP.05-00-014/19 pn. Pilotażowy program profilaktyki chorób odkleszczowych jest współfinasowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.